Blog Thừa phát lại - Thám tử tư là người chuyên thực hiện hoạt động điều tra, theo dõi, giám sát, xác minh các vụ việc một cách độc lập theo yêu cầu - theo Wikipedia. Nghề thám tử tư rất phát triển ở các nước phương Tây, đặc biệt là họ còn điều tra cả vụ án hình sự theo yêu cầu của khách hàng. Tuy nhiên, ở Việt Nam, mặc dù một số công ty đã được cấp phép hoạt động nhưng hành lang pháp lý của hoạt động này chưa rõ ràng và có thể xung đột với quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình, thư tín, điện tử ... nêu tại Điều 21 Hiến pháp năm 2013 và Điều 38 Bộ luật dân sự năm 2015. Thám tử tư của Việt Nam chỉ hoạt động trong việc điều tra dân sự.
Hình minh họa: Thám tử tư
Thừa phát lại là người được Nhà nước bổ nhiệm và thực hiện một số công việc mang tính quyền lực công do Nhà nước trao (Tống đạt, lập vi bằng, thi hành án dân sự và xác minh điều kiện thi hành án dân sự).
Nhìn chung, hoạt động Thừa phát lại và hoạt động Thám tử tư cũng có điểm tương đồng. Về bản chất, Thám tử tư là hoạt động thu thập thông tin theo yêu cầu khách hàng nhưng đây là hoạt động thu thập thông tin không chính danh và những thông tin này không được sử dụng để thực hiện một thủ tục pháp lý. Thừa phát lại cũng có hoạt động thu thập thông tin (thông qua chức năng lập vi bằng và xác minh điều kiện thi hành án) nhưng hoạt động thu thập thông tin của Thừa phát lại khác hoàn toàn với hoạt động thu thập thông tin của Thám tử tư.
Khi lập vi bằng, Thừa phát lại thực hiện công khai và các thông tin thu được từ hoạt động lập vi bằng là chứng cứ (nguồn chứng cứ) cho hoạt động xét xử của Tòa án và các quan hệ pháp lý khác. Hay nói cách khác, đây là một hoạt động thu thập thông tin chính danh và kết quả của nó được pháp luật thừa nhận.
Thừa phát lại Quận Thủ Đức đang lập vi bằng ghi nhận nội dung trên internet
Hoạt động xác minh điều kiện thi hành án dân sự trong một số trường hợp là bí mật đối với người phải thi hành án (xác minh tài khoản, xác minh nhà đất...) nhưng nhìn chung, đây là hoạt động công khai đối với cơ quan, tổ chức cần đến làm việc để thu thập thông tin. Lấy ví dụ, nếu Thám tử tư muốn xác minh tài sản của một người nào đó thì thường thông qua nhiều nguồn thông tin nhưng là nguồn không chính thống (người thân, bạn bè, đồng nghiệp) và thường giấu thân phận Thám tử tư. Ngược lại, Thừa phát lại xác minh điều kiện thi hành án thì phải đi xác minh đúng cơ quan có thẩm quyền cung cấp thông tin đó (xác minh nhà đất thì đến cơ quan đăng ký đất đai, xác minh tài khoản ngân hàng thì đến Ngân hàng đã mở tài khoản...). Những cơ quan này có trách nhiệm phải cung cấp thông tin cho Thừa phát lại bằng văn bản. Thông tin này được dùng để thực hiện thủ tục thi hành án. Đây cũng là một hoạt động thu thập thông tin chính danh và kết quả của nó được pháp luật thừa nhận.
Theo tác giả, về tương lai, hoạt động Thám tử tư sẽ phát triển ở Việt Nam. Khi đó, hoạt động này sẽ là hoạt động bổ khuyết cho hoạt động xác minh điều kiện thi hành án của Thừa phát lại bởi Thừa phát lại chỉ xác minh khi đã có bản án, quyết định của Tòa án và bản án, quyết định này đang được một cơ quan thi hành án dân sự thi hành.
Tác giả: Đức Hoài
